Η ιστορία του καφέ χρονολογείται χιλιάδες χρόνια πίσω και η καταγωγή είναι από την Αφρική.
Τα πρώτα καφεόδεντρα εμφανίστηκαν στην Αφρική και συγκεκριμένα στην περιοχή Kaffa της Αβησσυνίας, μία επαρχία της σημερινής Αιθιοπίας. Οι κατά τόπους φυλές συνήθιζαν να αναμειγνύουν άνθη και φύλλα του καφεόδεντρου με ζωικό λίπος και αφού τα έπλαθαν τα κατανάλωναν οι πολεμιστές πριν τις μάχες για να παίρνουν ενέργεια.
Από τα αρχαία χρόνια πολλοί πίστευαν στις διεγερτικές ιδιότητες του καφέ κάτι που συνέβαλε στο να χαρακτηριστούν ως υπερφυσικές οι δυνατότητες του και να συνδεθεί το όνομα του με ιερείς και γιατρούς.
Για τον καφέ έχουν καταγραφεί διάφοροι μύθοι και δοξασίες σε μια προσπάθεια να ερμηνευτεί η ανακάλυψη του καφέ. Δύο από αυτές είναι πράγματι ξεχωριστές.
Σύμφωνα με την πρώτη, ένας γιδοβοσκός με το όνομα Kaldi, παρατήρησε ότι το κοπάδι του γίνεται πολύ ζωηρό κάθε φορά που οι γίδες του μασουλούσαν τους κόκκινους καρπούς από κάτι άγριους θάμνους και αποφάσισε να τους δοκιμάσει και ο ίδιος. Τα αναζωογονητικά αποτελέσματα της ανακάλυψης τον ενθουσίασαν και άρχισε να χορεύει μαζί με τις γίδες του. Ο Kaldi εξιστορήθηκε την ανακάλυψη του στον επίσκοπο του τοπικού μοναστηριού ο οποίος αφού έβρασε τους καρπούς ήπιε το ρόφημα και τότε παρατήρησε ότι τον κράτησε ξάγρυπνο για πολλές ώρες. Ο επίσκοπος μοιράστηκε την ανακάλυψη του με τους μοναχούς με αποτέλεσμα οι ίδιοι οι μοναχοί να βράζουν τους καρπούς και να πίνουν το ρόφημα ώστε να μένουν ξάγρυπνοι στις αγρυπνίες.
Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι ένας Μουσουλμάνος Δερβίσης που είχε καταδικαστεί από τους εχθρούς του να περιπλανιέται στην έρημο, κάποια στιγμή άκουσε μια φωνή από τον ουρανό που τον παρότρυνε να φάει κόκκους καφέ. Στην αρχή προσπάθησε να τους μαλακώσει, μουλιάζοντας τους σε νερό, όταν όμως αυτό απέτυχε ήπιε το ζουμί. Αυτό το ρόφημα του έδωσε ενέργεια και τότε εκείνος το απέδωσε στον Αλλάχ, με αποτέλεσμα να αποφασίσει να διακηρύξει την πίστη τόσο στον Αλλάχ όσο και στην μαγική συνταγή.
Η εξάπλωση του καφέ σε όλο τον κόσμο
Οι Άραβες ήταν οι πρώτοι που όχι μόνο καλλιέργησαν καφεόδεντρα αλλά και άρχισαν να εμπορεύονται καφέ. Από τον 15ο αιώνα συστηματική καλλιέργεια καφέ υπήρχε στην Υεμένη της Αραβίας και από το 16ο αιώνα ήταν γνωστός στην Περσία, Αίγυπτο, Συρία και Τουρκία.
Η δημοτικότητα του ήταν τέτοια στους Μουσουλμάνους, πολύ πιθανόν, λόγω του ότι απαγορευόταν από το κοράνι η κατανάλωση αλκοόλ. Ο καφές για τους Άραβες θεωρήθηκε « το κρασί του Θεού ».Δεν πίνανε καφέ μόνο στα σπίτια αλλά και σε δημόσιους χώρους ανάλογους των σημερινών καφενείων.
Οι Βενετοί έμποροι ήταν αυτοί που για πρώτη φορά έφεραν τον καφέ στην Ευρώπη.
Οι Ιταλοί σήμερα θεωρούνται παγκόσμια ως οι « ειδήμονες » του καφέ Espresso
Η διαδρομή του καφεόδεντρου
Στο τέλος του 17ου αιώνα οι Ολλανδοί ήταν αυτοί που κατάφεραν να πάρουν ένα καφεόδεντρο από την Mocha της Αραβίας και να το μεταφυτέψουν στις τότε αποικίες τους την Κεϋλάνη και την Ιάβα.
Στις αρχές του 18ου αιώνα οι Ολλανδοί χάρισαν ένα καφεόδεντρο στον Λουδοβίκο τον 14ο της Γαλλίας ο οποίος με την σειρά του φρόντισε για την αναπαραγωγή του.
Το 1720 ο Γάλλος νεαρός αξιωματικός του Ναυτικού Gabriel Mathieu de Clieu μετέφερε και φύτεψε στον νέο κόσμο και συγκεκριμένα στην Μαρτινίκα ένα καφεόδεντρο, αργότερα η καλλιέργεια εξαπλώθηκε σε ολόκληρο το νησί και πέρασε στην Γουαδελούπη, τον Άγιο Δομίνικο…
Μετά από λίγο καιρό το καφεόδεντρο έφτασε στην Βραζιλία και γενικώς δημιουργήθηκαν φυτείες σε όλες τις τροπικές χώρες που μπορεί να ευδοκιμήσει το καφεόδεντρο. Αξίζει να σημειωθεί ότι το καφεόδεντρο έφτασε στην Κένυα και την Τανζανία μετά από περίπου έξι αιώνες διαδρομής…, δύο χώρες που γειτνιάζουν με την Αιθιοπία !
Σήμερα, ο καφές είναι το δεύτερο σε πωλήσεις προϊόν στη γη αμέσως μετά το πετρέλαιο. Η Βραζιλία είναι με διαφορά πρώτη χώρα σε τζίρο και ακολουθεί η Κολομβία. Ο μεγαλύτερος καταναλωτής σε παγκόσμιο επίπεδο είναι οι ΗΠΑ.